تحميل كتاب بایدها و نبایدها pdf
الكاتب: Sayyid Mohammad Hosseini Beheshti
التقييم:3.17
اين كتاب در برگيرندة سلسله مباحث آيت‌الله شهيد دكتر بهشتي است كه بين سالهاي1349 تا1355 در جلسات تفسير قرآني كه در شامگاه هر يكشنبه با عنوان كتاب «مكتب قرآن» تشكيل مي‌شده ايراد گرديده است. دكتر بهشتي در اين جلسات به تفسير و توضيح آيات102 تا110 سورة آل عمران و مبحث بسيار ارزنده و در عين حال به فراموشي سپرده شدة امر به معروف و نهي از منكر مي‌پرداخت. بي عدالتي‌يي كه به‌واسطه كج‌فهمي‌ها يا برداشتهاي سطحي از يك سو و اعمال و اجراي ناصحيح اين اصل در ميان مسلمين از دگر سوي بر اين تكليف مهم و انسان ساز روا گرديده بسي تأسفبار است. آنگاه كه نقش بنيادين اين اصل در شناخت خير و شر، پسنديده و ناپسند، بايد و نبايد در نظر گرفته شود، و آنگاه كه كاركرد اجتماعي آن در سالم سازي محيط اجتماعي و فراهم نمودن زمينه و شرايط مناسب براي اعمال انتخابگري انسانها فهم شود، پيامدهاي زيانبار اين غفلت و جهالت بيشتر و بيشتر آشكار مي‌گردد. بحت و گفتگو دربارة داوريهاي اخلاقي و ارزشي انسان در پاسخ به اينكه بايد چه انجام دهد و به چه كاري مبادرت نورزد، عمري به درازاي زندگاني بشر دارد. بخش مهمي از فلسفة اخلاق و حكمت عملي را در تاريخ انديشة بشر همين بحث به خود اختصاص داده است. دغدغه و دل‌نگراني هر انسان در تمامي لحظات زندگي خود اين است كه درست را از نادرست تميز دهد و بايد و نبايد زندگاني خويش را بشناسد و راه خويش را از ميان هزارراهه‌هايي كه در برابر او دام و دامن گسترانده بيابد. اين از آن روست كه «انسان موجودي است كه بايد انتخابگر به دنيا بيايد، انتخابگر بزرگ شود، انتخابگر زندگي كند، انتخابگر به راه فساد برود، انتخابگر به راه اصلاح برود»(ص(177 و اين خود طرح كلي جامعه اسلامي و چهارچوب اعمال قدرت حكومت اسلامي را تعيين مي‌كند؛ چرا كه «تا لحظة مرگ هرگز نبايد زمينة انتخاب از دست انسان گرفته شود» و در نتيجه «نظام اجتماعي و اقتصادي اسلام را، نظام تربيتي اسلام را، نظام كيفر و مجازات و حقوق جزايي اسلام را، نظام مدني و حقوق مدني و اداري اسلام را، همه را بايد پس از توجه به اين اصل شناخت. هر جا انسان از انتخابگري بيفتد ديگر انسان نيست.»(ص(178 اما اسباب و عواملي هستند كه همواره اين انتخابگري را مورد تهديد قرار مي‌دهند «انسان اسلام نه زير ضربات تازيانة تبليغات شهوت‌انگيز انتخابگري‌اش را از دست مي‌دهد… و نه زير ضربات كشنده فقر و ناداري و ضربات مهلك اقتصادي.»(ص(177 و اينجاست كه نقش سازنده و حياتي اصل فراموش شده (و يا آميخته با فهمي تنگ‌نظرانه و محدود) امر به معروف و نهي از منكر روشن مي‌شود. واداشتن به پسنديده (بدون تحميل) و بازداشتن از ناپسند (به دور از تجسس و تفحص غير اخلاقي) ضامن بقاي سلامت جامعة اسلامي است. اين بيش و كم همان مفهومي است كه در فرهنگ امروز بشر، خصوصاً آنجا كه به مبارزه با مفاسد اجتماعي ناشي از روابط قدرت مربوط مي‌شود، با عنوان نقد اجتماعي شناخته شده است. دامنة امر به معروف و نهي از منكر به همة ساختارها و نهادهاي اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و سياسي جامعة اسلامي گسترده است، چنانكه لازمة برخورداري از حكومت حق و عدل مشروط است به رعايت كامل امر به معروف و نهي از منكر. هر نوع قدرتي را كه شما در جامعه فرض كنيد در معرض خطر انحراف از حق است. اين شما و اين جامعه هستيد كه بايد با توجه به اهميت و نقش بسيار مؤ‌ثر صاحبان قدرت و كساني كه بر منصبهاي گوناگون اجتماعي تكيه زده‌اند در سعادت خود بكوشيد.» گسترة اين اصل، به‌لحاظ عاملان اجراي آن، همة آحاد امت اسلامي هستند، چرا كه بنا به نص صريح كتاب و سنت، «فرد فرد شما بايد بدانيد راه رسيدن به سعادت و راه رسيدن به حكومت حق و عدل اين است كه شما از طريق امر به معروف و نهي از منكر به چنين هدفي برسيد.»(صص160-161 ) محور جالب توجه ديگر در مجموعه بحثهايي كه در اين كتاب آمده است مراتب شناخت معروف و منكر است. دكتر بهشتي براي اين شناخت مراحلي برشمرده است علي الاصول خير و شر همه‌كس‌فهم و همه‌كس‌شناس است؛ هر چند كه گاه داراي پيچيدگيهايي است كه انديشه‌ورزي بيشتر مي‌طلبد و در خور ورزيدگان عالم و فكر و انديشه است، و گاه در دايرة شناساييهايي از زاوية ديد امام صورت مي‌گيرد همو كه چون مسئوليت رهبري جامعه را به‌عهده دارد در محاسبة جنبه‌هاي مثبت و منفي هر تصميم بايد از منظري عام‌تر، مصالح عامة مسلمين را نيز در نظر گيرد. چنانچه ملاحظه خواهد شد، مباحث اين كتاب مملو از برداشتهاي اصولي، همه‌سونگر و نظام‌مندي است كه درصدد پاسخ‌يابي به پرسشهاي زمان ما از دين است. اين مجموعه شامل پانزده گفتار بوده كه با وجود تلاش فراوان، بنياد نشر آثار و انديشه‌هاي شهيد دكتر بهشتي تا زمان انتشار كتاب موفق به يافتن نوارهاي پنج جلسة مفقود نشده است. به همين دليل برخي از جلسات ناقص مي‌باشند. در عين حال، از آنجا كه شيوة دكتر بهشتي بر اين روال بوده است كه معمولاً خلاصة مطالب جلسات پيشين را در ابتداي هر جلسه باز گويد مي‌تواند به‌عنوان يك مجموعة كامل مورد استفاده قرار گيرد.
